Dar Kanal ve Kireçlenme

Dar Kanal Nedir?

Dar kanal, omurgayı oluşturan omur kemiklerinin ortasında yer alan omurilik kanalının ön-arka veya sağ-sol çaplarının daralarak, yukardan aşağı içinden geçen omuriliği bazı seviyelerde boğmasıdır. Omurilik kanalının yanlarında her seviyede birer çift sinir kökü kanalı yer alır. Dar kanal bazen de bu ince kemik kanallarının daralarak, sinir köklerini içinden geçtiği sırada gelişir.

Dar kanal Hastalığının Belirtileri

• Hareketle artan, dinlenmekle azalan ağrı, ağrı öne doğru eğilmekle kısmen azalır, geriye doğru kaykılmakla artar. Hasta yokuş ya da merdiven inerken daha çok rahatsız olur.
• Bacaklarda uyuşma, karıncalanma, üşüme, sıcak hissetme, güçsüzlük, yorgunluk.
• Beceriksizlik, sık düşme, yürürken ayakucunun takılması.

Dar kanal Hastalığında Tanı Nasıl Konulur?

1: Direkt dinamik lumbosakral grafiler

• Ayakta fleksion lumbosakral yan grafi
• Ayakta ekstansion lumbosakral yan grafi
• Ayakta normal lumbosakral yan grafi

Bu dinamik grafiler özellikle dar spinal kanalı taklid eden hastalıklar (Bel kaymaları,bel instabiliteleri, bazı romatizmal hastalıklar (ankilozan spondilit) Dar kanaldan ayırd etmede oldukça yardımcı fikirler sunmaktadır.

2: Lomber Bilgisayarlı Tomografi (BT) tekniği özellikle kemik yapılardaki gerek tümöral gerekse dejeneratif (kireçlemeleri) olayları daha iyi göstermektedir. Bundan başka omurga kaymalarındaki doğuştan veya sonradan kemik yapı kırık ve diğer lezyonları oldukça iyi göstermektedir. Ayrıca doğuştan omurga kanalındaki anomalileri  göstermektedir.

3: Lomber Magnetik Rezonans görüntüleme (MRG) tekniği özellikle omurilik sinirleri ve çevresel elamanlardaki hastalıkları ve omurga kanalındaki darlıkları 3 boyutlu olarak iyi bir şekilde görüntü vermektedir.

4: EMG: dar kanal ile karışan hastalıklardan periferik nöropatileri ayırd etmede oldukça yardımcı bilgiler sunmaktadır.

Dar Kanal Hastalığının Bel Fıtığından Farkları

Dar kanal bel fıtığına benzer bulgular verse de farklı özellikleri vardır. Dar kanal hastaları hafif öne eğik yürürler. Hasta uzun süre ayakta kaldığında ya da yürümeye başladığında bacaklarının tekine ya da genellikle her ikisine birden sadece ağrı ya da sadece uyuşma ya da sadece kuvvetsizlik ya da bunlardan birkaçı bir arada gelir. Oturmak ya da bir süre dinlenmek zorunda kalır. Daha sonra yürümeye devam eder. Zamanla sorunsuz gidebildiği yürüme mesafesi kısalır. Yürüme mesafesi birkaç adıma inenler veya tamamen yatağa bağımlı kalan hastalar vardır. Bu aşamada yapılan ameliyat yürüme mesafesi henüz fazla kısalmamış olana göre daha az yüz güldürür.

Dar Kanal Hastalığının Ortaya Çıkma Şekilleri

Doğuştan dar kanal: Hastaların doğuştan itibaren dar olan kanalları ileri yaşlarda omuriliğin bel bölümünü sıkıştırarak hastalığa neden olur.

Dejenerasyon: En sık nedendir. Yaşlanmayla birlikte omurlar arasındaki diskler büzüşür, omurlarda halk arasında kireçlenme tabir edilen kemik çıkıntılar ortaya çıkar ve kanalın daralmasına neden olur.

Omur Kayması: Doğuştan ya da sonradan gelişen omurların birbiri üzerinden kaymaları ve omurganın dengesinin bozulması kanal darlığına neden olabilir.

Büyük Bel Fıtıkları: Omurilik kanalı içine hareket eden büyük fıtıklar da kanal daralmasına neden olabilir.

Dar Kanal Hastalığı Tedavi Yöntemleri

Cerrahi olmayan tedavi yöntemleri:

Dar kanal şikayetleri olan insanlar genelde aktivitelerden kaçınırlar. Bu durum azalmış hareketlilik esneklik, kuvvet, ve kardiyovasküler kondisyonda da azalmaya yol açar. Bir fizik tedavi veya egzersiz programı genelde gergin kasları tekrar esnek hale getirmek için yapılan esneme egzersizleri ile başlar. Esnekliğinizi koruyabilmeniz için sizden esneme egzersizlerini sık sık tekrarlamanız istenebilir. Kondisyonu artırıp sinirlerdeki kan dolaşımını geliştirmek için kondisyon bisikletleri, yürüme bandı, yüzme gibi kardiyovasküler egzersizler eklenebilir. Sinirlerde artan kan akımı bazı dar kanal şikayetlerini azaltabilir. Ayrıca sırt, karın ve bacak kaslarını kuvvetlendirmeye yönelik egzersizler verilebilir.

Dar kanallı bazı kişiler için evde yapılan değişiklikler ve ev güvenliği önemlidir. Çamaşır makinesi gibi ev aletlerinin daha kullanışlı yerlere alınması gerekebilir. Yatak yanında bir komodin kullanışlı olabilir. Eğer gerekli ise banyo güvenlik aletleri de önerilir. Yemek hazırlama, aktivitelerin zamanlanması ve işten tasarruf etme üzerine planlar gözden geçirilmelidir. Baston veya yürüteçler gibi gerekli görülen aletlerin hastaya tam uyması önemlidir. Bacaklarda belirgin yada artan kuvvetsizlik yada barsak ve mesane kontrol problemleri oluşmadıkça dar kanalın varlığı yetişkinlerde tehlikeli bir durum yaratmaz. Dolayısıyla tedavinin amacı ağrıyı azaltmak ve hastanın işlevselliğini artırmaktır.

Cerrahi olmayan tedaviler spinal kanaldaki daralmayı düzeltmezler ancak cerrahiye gerek kalmadan uzun süreli ağrı kontrolü ve artmış işlevsellik sağlarlar. Katılımcı bir rehabilitasyon programı üç ay veya daha uzun süren, gözetim altında bir tedavi gerektirir.

Cerrahi olan tedavi yöntemleri:

Cerrahi sadece cerrahi olmayan yöntemlerle ağrısı dindirilemeyen az sayıdaki hasta için önerilir. Cerrahi ayrıca ilerleyen bacak kuvvetsizliği yada mesane ve barsak kontrol problemleri olan kişilere önerilir. Yürüme mesafesi iyice kısalmış, yaşam kalitesi düşmüş hastalarda da cerrahi iyi bir seçenek olabilir.

Dar kanal kemik kanalın darlığı sonucu olduğundan cerrahide amaç kemik kanalın açılarak sinirlere yeterli yer sağlanmasıdır. Bu işleme lumbal dekompresyon cerrahisi yada laminektomi denir.

Uygulandığında cerrahi bacak ağrısını ve daha az etkili olmakla birlikte bel ağrısını düzeltecektir. Hastaların normal aktivitelerinin pek çoğuna dönmesine haftalar içinde izin verilir. Normal aktivitelere dönüşte yardımcı olması için ameliyat sonrası rehabilitasyon önerilebilir.

Dar kanal olgularında bazen omurlar birbiri üstünden kaymış (spondilolistezis) olabilir. Bu durumda omurlar arasında anormal hareketler (instabilite) olabilir. Bu gibi vakalarda dekompresyon cerrahisine ek olarak ilgili omurların tespiti için spinal füzyon cerrahisi de yapılmalıdır. Füzyon birbirine tespit edilecek omurların arasına kemik parçaları, kemik benzeri maddeler ve/veya metal aletler (enstrümentasyon) yerleştirilerek yapılır. (Daha fazla bilgi için füzyonla ilgili bölüme bakınız)

Füzyon önden veya arkadan yaklaşımla yada her iki yaklaşım birlikte kullanılarak yapılabilir. Füzyon ameliyatında yaklaşım (ön/arka) tercihi kemik çıkıntıların çıkarılması ihtiyacı, çıkıntıların yeri, hastalar arasındaki anatomik farklılıklar instabilitenin derecesi gibi pek çok teknik faktör tarafından belirlenir. Füzyon cerrahisinin başarı oranı %65’in üzerindedir.

Ameliyat sonrası en az birkaç gün hastanede kalacaksınız. Hastaların çoğu ameliyattan 6 ile 9 ay sonra tüm eski aktivitelerine dönebilmektedirler. Günlük aktivitelere ve normal bir yaşama dönülebilmesi için genellikle ameliyat sonrası bir rehabilitasyon programına başlanır.