Ayak Bileği İnstabiliteleri

Ayak Bileği İnstabiliteleri (Ayak Bileği Burkulması) Nedir?

Ayak bileği instabilitesi, ayak bileğinin farklı zamanlarda birden fazla ve kolayca burkulmasıdır. Bu burkulmalar ayak bileğinde ağrı ve şişliğe yol açabilir. Ayak bileği bağları, ayak bileği kemiklerini ve eklemlerini belli bir pozisyon içinde tutar. Ayak bileği eklemini, özellikle ayağın kıvrılma, dönme ve yuvarlanma gibi anormal hareketlerinde koruyucu özellikte olan ligamentlerin elastik bir yapısı vardır. Ligamentler çoğunlukla kendi sınırları içersinde gerilirler ve sonra normal pozisyonlarına geri dönerler. Bir ligament sınırlarının üzerinde gerilmeye zorlandığında burkulma oluşur. Şiddetli bir burkulma elastik liflerin tam yırtılmasına sebep olur.

Ayak Bileği İnstabiliteleri (Ayak Bileği Burkulması) Belirtileri

• Ağırlık verirken ayak bileğinde ağrı ve üzerine basamama
• Ayak bileğinde şişlik
• Ayak bileğinde ağrı
• Kızarıklık, birkaç gün sonra morarma
• Dokununca hassasiyet oluşur

Ayak Bileği İnstabilitelerinde (Ayak Bileği Burkulması) Tanı Nasıl Konulur?

Doktorunuz ayak bileğinizde veya ayağınızda kırık kemik olup olmadığından emin olmak için röntgen grafilerinizi isteyebilir. Kırık bir kemiğin, ağrı ve şişme gibi benzer belirtileri olabilir. Eğer kırık bir kemik yoksa doktorunuz; şişme, ağrı ve hassasiyetin miktarına göre, ayak bileği burkulmanızın derecesini söyleyebilecektir.

Fizik muayene esansında ağrı olabilir. Doktor hangi ligamentin ağrıdığını veya ayrıldığını görebilmek için ayak bileğinizi çeşitli pozisyonlarda hareket ettirebilir. Ligamentte total bir yırtık varsa, başlangıç evresi geçtikten sonra ayak bileği değişken bir hale gelebilir (instabilite). İnstabilite oluşmuşsa, ayak bileği eklemi yüzeyinde hasar meydana getirmiş olabilir.

Doktorunuz, ligamentlerin çok ciddi yaralanmasından, eklem yüzeyinin incinmesinden, küçük bir kemik parçasından veya diğer problemlerden şüphelenirse MRI (manyetik rezonans görüntüleme) taraması isteyebilir. MRI teşhisin doğruluğunu kanıtlar.

Ayak Bileği İnstabilitelerinde (Ayak Bileği Burkulması) Tedavi Yöntemleri

1. Derecede burkulmada

• Ayak bileğinizi üzerine basmadan dinlendirin.
• Acilen buz uygulamalısınız. Buz, şişliği indirecektir. Günde 20-30 dakika süreyle üç ile dört defa uygulanabilir. Sarma ile birlikte buz uygulaması şişliği, ağrıyı ve disfonksiyonu azaltır.
• Bandajlarla incinmiş ayak bileğini sarın
• 48 saat süreyle ayağınızı kalp seviyenizin üzerinde tutun.

2. Derece burkulma için meselenin ana noktaları olarak yukarıdaki yöntemler kullanılabilir. Bu uygulamanın süresini iyileşme oluşuncaya kadar uzatın. Doktorunuz da, ayak bileğinizi immobilize etmek yani hareketsiz bırakmak için cihaz veya atel kullanabilir.

3. Derece burkulmada bütün bunlara ilaveten sürekli immobilizasyon olabilir. Ameliyat nadiren gereklidir. Kısa bacak alçısı veya 2-3 hafta alçı atel kullanılabilir.

Ağrı ve şişliği azaltmak ve kronik ayak bileği problemlerini önlemek için rehabilitasyon programı başlanır. İlk başta, rehabilitasyon egzersizleri, bir direnç olmaksızın aktif hareket silsilesini veya ayak bileğinin kontrol edilen hareketleri kapsar. Su egzersizleri; yere basmaya dayalı, ayak parmağını yükseltmek gibi fevkalade ağrılı kuvvetlendirme egzersizlerinde kullanılabilir. Alt ekstremite egzersizleri veya dayanıklılık aktiviteleri ,tolere edildiği takdirde ilave edilebilir. Vücut dokularında stimülasyonun algılanması eğitimi çok önemlidir. Zayıf algılama ayak bileği burkulmasının ve instabil ayak bileğinin tekrardan oluşmasına neden olabilir. Önce ağrıdan kurtulmalısınız, sonra çeviklik alıştırmaları ilave edilebilir. Amaç, kuvveti ve hareket silsilesini zamanla gelişen bir denge içersinde arttırmaktır.  Ultrason ve elektriksel stimülasyona da ihtiyaç olduğunda başvurulabilir. Ağrı ve şişlik için buz torbası kullanılabilir.

Ayak burkulmaları üç evre içerisinde iyileşirler:

• Birinci evre; istirahat, ayak bileğini korumayı ve şişliği azaltmayı ihtiva eder (bir hafta).
• İkinci evre; hareket silsilesini, kuvvet ve esnekliği eski haline getirmeyi ihtiva eder.
• Üçüncü evre; ayak bileğini dönmesini ve kıvrılmasını gerektirmeyen, bakım egzersizleri gibi aktivitelere geri dönmeyi ihtiva eder. Bu durum, daha sonra da keskin, ani ve sert dönüşleri gerektiren tenis, basketbol ve futbol gibi aktivitelere haftalar veya aylar boyunca geri dönmemek şeklinde devam etmelidir.

İlaç tedavisi: Steroid içermeyen antiinflamatuar ilaçlar, ağrı ve inflamasyonu kontrol etmede kullanılabilirler. (NSAIDs)
Uzun zaman alan tedavi sonuçları: Eğer bir ayak burkulması tanımlanmazsa ve gereken dikkat ve bakımla tedavi edilmezse, ağrı ve instabilite problemleriyle neticelenebilir.